گس فی (Gas Fee) چیست؟

در دنیای ارزهای دیجیتال و به‌ویژه در شبکه‌های بلاکچینی مانند اتریوم، مفهوم گس فی (Gas Fee) یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین مفاهیم است. گس فی به‌عنوان هزینه‌ای که کاربران برای انجام تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند پرداخت می‌کنند، نقش کلیدی در عملکرد و امنیت شبکه ایفا می‌کند. در این مقاله از ارزکت، به بررسی کامل مفهوم فی یا هزینه شبکه، نحوه محاسبه آن، عوامل موثر بر آن، و راه‌های بهینه‌سازی آن خواهیم پرداخت.

آشنایی با مفهوم و تعریف گس فی (Gas Fee)

Gas Fee که فعالان بازار رزهای دیجیتال با نام هزینه تراکنش یا شبکه از آن یاد می‌گنند از دو بخش تشکیل شده است. برای درک بهتر این عبارت باید معنی هر یک از این بخش‌ها را بدانید.

1.       گس (Gas) چیست؟

گس (Gas) یک واحد اندازه‌گیری برای محاسبه میزان کار مورد نیاز برای اجرای یک عملیات خاص در شبکه اتریوم است. هر عملیات در شبکه اتریوم، مانند ارسال یک تراکنش یا اجرای یک قرارداد هوشمند، به مقدار مشخصی از گس نیاز دارد. گس به‌عنوان یک مکانیزم محافظتی عمل می‌کند تا از سوء استفاده از منابع شبکه جلوگیری شود.

2.      گس فی (Gas Fee) چیست؟

گس فی(Gas Fee)  یا هزینه شبکه در حقیقت هزینه‌ای است که کاربران برای انجام تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم پرداخت می‌کنند. این هزینه به عنوان پاداش به ماینرها (در شبکه‌های اثبات کار) یا اعتبارسنج‌ها (در شبکه‌های اثبات سهام) پرداخت می‌شود تا تراکنش‌ها را تأیید و به بلاکچین اضافه کنند.

بررسی نحوه محاسبه گس فی

حالا که با تعریف کلی فی شبکه آشنا شدیم نوبت به بررسی نحوه محاسبه این شاخص می‌رسد.

·         واحدهای اندازه‌گیری گس

گس فی معمولاً بر حسب Gwei محاسبه می‌شود. Gwei یک واحد کوچکتر از اتر(ETH)  است و معادل ۰.۰۰۰۰۰۰۰۰۱ اتر است. به عبارت دیگر، ۱ اتر = ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ Gwei.

·         فرمول محاسبه گس فی

گس فی از دو جزء اصلی تشکیل شده است:

• محدودیت گس (Gas Limit): حداکثر مقدار گسی که کاربر مایل است برای یک تراکنش پرداخت کند. این مقدار به پیچیدگی تراکنش بستگی دارد.
• قیمت گس (Gas Price): مقدار Gwei که کاربر مایل است برای هر واحد گس پرداخت کند.

فرمول محاسبه Gas Fee به صورت زیر است:

Gas Fee = Gas Limit * Gas Price

به‌عنوان مثال، اگر محدودیت گس یک تراکنش ۲۱۰۰۰ واحد و قیمت گس ۲۰ Gwei باشد، Gas Fee به صورت زیر محاسبه می‌شود:

Gas Fee = 21000 * 20 Gwei = 420,000 Gwei = 0.00042 ETH

·         گس فی کل (Total Gas Fee)

گس فی کل شامل هزینه‌های اضافی مانند پایه گس فی (Base Fee) و انعام (Tip) نیز می‌شود. پایه گس فی توسط شبکه تعیین می‌شود و انعام توسط کاربر به عنوان تشویق برای ماینرها یا اعتبارسنج‌ها پرداخت می‌شود.

Total Gas Fee = (Base Fee + Tip) * Gas Limit

چه عواملی بر مقدار Gas Fee تاثیر می‌گذارند؟

در حوزه ارزهای دیجیتل برای پداخت هزینه تراکنش‌ها یا تبدیل ارزها به یکدیگر، پرداخت فی شبکه الزامی است. اما، این مقدار همیشه ثابت نیست و در پروژه‌های مختلف باهم فرق دارد. برای اینکه بدنید چه عواملی در تعیین مقدار فی تراکنش‌ها تاثیر دارند به موارد زیر توجه کنید:

ترافیک شبکه

یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر گس فی، ترافیک شبکه است. هنگامی که تعداد تراکنش‌ها در شبکه افزایش می‌یابد، تقاضا برای فضای بلاک نیز افزایش می‌یابد. در نتیجه، کاربران برای اینکه تراکنش‌هایشان سریع‌تر تأیید شود، قیمت گس بالاتری پیشنهاد می‌دهند.

پیچیدگی تراکنش

تراکنش‌های پیچیده‌تر، مانند اجرای قراردادهای هوشمند، به مقدار گس بیشتری نیاز دارند. این تراکنش‌ها شامل عملیات محاسباتی بیشتری هستند و بنابراین،Gas Fee  بالاتری دارند.

قیمت اتر (ETH)

از آنجا که فی شبکه بر حسب Gwei (واحد کوچکتر اتر) محاسبه می‌شود، تغییرات قیمت اتر نیز بر گس فی تأثیر می‌گذارد. اگر قیمت اتر افزایش یابد، گس فی نیز به طور نسبی افزایش می‌یابد.

مکانیزم اجماع

مکانیزم اجماع شبکه نیز بر مقدار فی تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، در شبکه‌های اثبات سهام (PoS)، Gas Fee ممکن است پایین‌تر باشد زیرا هزینه‌های انرژی و سخت‌افزاری کمتری نسبت به شبکه‌های اثبات کار (PoW) وجود دارد.

از چه راه‌هایی بهینه‌سازی گس فی انجام می‌شود

با توجه به اینکه نمی‌توان قبل از انجام تراکنش میزان دقیق فی را محاسبه کرد، اما پروژه های فعالبر بستر بلاکچین و معامله‌گران می‌توانند با انجام تکنیک‌های زیر هزینه تراکنش خود را کاهش دهند.

1.       انتخاب زمان مناسب برای تراکنش

یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای کاهش گس فی، انجام تراکنش‌ها در زمان‌هایی است که ترافیک شبکه کم‌تر است. معمولاً در ساعات شب یا روزهای تعطیل، ترافیک شبکه کاهش می‌یابد و فی شبکه نیز پایین‌تر است.

2.      تنظیم قیمت گس

کاربران می‌توانند قیمت گس را به‌صورت دستی تنظیم کنند تا گس فی کم‌تری پرداخت کنند. البته، این کار ممکن است باعث تأخیر در تأیید تراکنش شود، زیرا ماینرها یا اعتبارسنج‌ها تراکنش‌هایی با قیمت گس بالاتر را اولویت می‌دهند.

3.     استفاده از لایه‌های دوم (Layer 2)

لایه‌های دوم(Layer 2)  راه‌حلی برای کاهش Gas Fee و افزایش مقیاس‌پذیری شبکه‌های بلاکچینی هستند. این لایه‌ها تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی (Mainnet) پردازش می‌کنند و سپس نتایج را به زنجیره اصلی ارسال می‌کنند. این کار باعث کاهش ترافیک شبکه و در نتیجه کاهش Gas Fee  می‌شود.

4.     استفاده از شبکه‌های جایگزین

برخی از شبکه‌های بلاکچینی مانند پالیگان (Polygon) یا آربیتروم (Arbitrum) به‌عنوان شبکه‌های جانبی (Sidechains) یا لایه‌های دوم برای اتریوم عمل می‌کنند. این شبکه‌ها گس فی کم‌تری دارند و می‌توانند جایگزین مناسبی برای انجام تراکنش‌ها باشند.

میزان فی شبکه چه تاثیری بر کاربران و توسعه‌دهندگان می‌گذارد؟

میزان هزیه تراکنش در مسیر خرید، انتقال یا فروش رمز ارزها بر رفتار معامله‌گران و توسعه‌دهندگان پروژه‌ها تاثیر می‌گذارد که هر یک از آن‌ها را جداگانه بررسی می‌کنیم:

·         کاربران

برای کاربران عادی، گس فی می‌تواند به‌عنوان یک هزینه اضافی در نظر گرفته شود. در زمان‌هایی که ترافیک شبکه بالا است، فی شبکه یا هزینه تراکنش ممکن است به میزان قابل توجهی افزایش یابد و انجام تراکنش‌ها را گران‌تر کند. این موضوع می‌تواند برای کاربرانی که تراکنش‌های کوچک انجام می‌دهند، مشکل‌ساز باشد.

·         توسعه‌دهندگان

برای توسعه‌دهندگان قراردادهای هوشمند،Gas Fee  یک عامل مهم در طراحی و بهینه‌سازی کد است. توسعه‌دهندگان باید کد خود را به گونه‌ای بنویسند که کمترین مقدار گس را مصرف کند تا هزینه اجرای قراردادهای هوشمند برای کاربران کاهش یابد.

چرا در ارزهای دیجیتال گس فی پرداخت می‌شود؟

گس فی در ارزهای دیجیتال، به ویژه در شبکه‌هایی مانند اتریوم، هزینه‌ای است که کاربران برای انجام تراکنش‌ها یا اجرای قراردادهای هوشمند پرداخت می‌کنند. این هزینه به دلایل زیر پرداخت می‌شود:

• جلوگیری از سوءاستفاده: Gas Feeمانع از ارسال تراکنش‌های اسپم یا بی‌معنی می‌شود. اگر انجام تراکنش‌ها رایگان بود، افراد می‌توانستند شبکه را با تراکنش‌های بی‌فایده overload کنند.
• پاداش به ماینرها/اعتبارسنج‌ها: فی شبکه یا هزینه تراکنش به‌عنوان پاداش به ماینرها (در شبکه‌های اثبات کار) یا اعتبارسنج‌ها (در شبکه‌های اثبات سهام) پرداخت می‌شود تا آن‌ها تراکنش‌ها را تأیید و به بلاک چین اضافه کنند.
• تخصیص منابع: گس فی به شبکه کمک می‌کند تا منابع خود را به طور مؤثر مدیریت کند. تراکنش‌هایی که گس فی بیشتری پرداخت می‌کنند، اولویت بالاتری برای پردازش دارند.
• تعیین هزینه محاسباتی: گس فی بر اساس پیچیدگی و حجم محاسباتی تراکنش یا قرارداد هوشمند تعیین می‌شود. هرچه تراکنش پیچیده‌تر باشد، گس فی بیشتری نیاز دارد.
• ایمنی شبکه: پرداخت گس فی باعث می‌شود کاربران در انجام تراکنش‌ها دقت بیشتری داشته باشند و از انجام عملیات‌های غیرضروری خودداری کنند.

به‌طور خلاصه، فی تراکنش مکانیزمی برای حفظ امنیت، کارایی و انگیزه‌های اقتصادی در شبکه‌های بلاک چین است.

نگاهی به آینده گس فی

علی‌رغم اینکه پیش‌بینی ر.یدادها و شرایط بازار کریپتو در آینده سخت و گاهی غیرممکن به نظر می‌رسد، اما برخی عوامل می‌تواند نکاهی عمیق و واقع‌بینانه در باره آینده تمام پدیده‌های این بازار حتی میزان و نحوه پرداخت هزینه تراکنش‌ها ایجاد کند که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

 ارتقاء اتریوم ۲.۰

یکی از مهم‌ترین تغییرات در شبکه اتریوم، ارتقاء به اتریوم ۲.۰ است. این ارتقاء شامل تغییر مکانیزم اجماع از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) است. این تغییر می‌تواند به کاهش گس فی و افزایش مقیاس‌پذیری شبکه کمک کند.

بهبود‌های لایه‌های دوم

با توسعه بیشتر لایه‌های دوم و شبکه‌های جانبی، انتظار می‌رود که گس فی در آینده کاهش یابد. این بهبود‌ها می‌توانند تراکنش‌ها را سریع‌تر و ارزان‌تر کنند و تجربه کاربری بهتری را فراهم آورند.

رقابت بین شبکه‌ها

با افزایش رقابت بین شبکه‌های بلاکچینی مختلف، ممکن است شاهد کاهش گس فی در شبکه‌هایی مانند اتریوم باشیم. شبکه‌هایی مانند سولانا (Solana) و آوالانچ (Avalanche) با ارائه گس فی پایین‌تر و سرعت بالاتر، رقابت سختی را برای اتریوم ایجاد کرده‌اند.

سخن پایانی

گس فی (Gas Fee) یکی از مفاهیم کلیدی در شبکه‌های بلاکچینی مانند اتریوم است. این هزینه به عنوان یک مکانیزم محافظتی عمل می‌کند تا از سوء استفاده از منابع شبکه جلوگیری شود و به‌عنوان پاداش به ماینرها یا اعتبارسنج‌ها پرداخت می‌شود. عوامل مختلفی مانند ترافیک شبکه، پیچیدگی تراکنش، و قیمت اتر بر گس فی تأثیر می‌گذارند. با استفاده از راه‌های بهینه‌سازی مانند انتخاب زمان مناسب برای تراکنش، تنظیم قیمت گس، و استفاده از لایه‌های دوم، می‌توان گس فی را کاهش داد. در آینده، با ارتقاء اتریوم ۲.۰ و بهبود‌های لایه‌های دوم، انتظار می‌رود که فی شبکه یا هزینه تراکنش کاهش یابد و تجربه کاربری بهتری فراهم شود.

سوالات متداول

1. چرا پرداخت گس فی در ارزهای دیجیتال اهمیت دارد؟

برای پرداخت پاداش به ماینرها، کاهش احتمال سوءاستفاده یا کلاهبرداری، تعیین هزینه تراکنش و افزایش ایمنی شبکه پرداخت فی ضروری خواهد بود.

2. هزینه تراگنش در هر شبکه تحت تاثیر چه عواملی قرار دارد؟

هزینه تراکنش یا فی هر شبکه به عوامل مختلفی مانند قیمت تتر، پیچیدگی و ترافیک شبکه وابسته است.

3. آیا راهی برای کاهش فی شبکه وجود دارد؟

بله، اگر می خواهید تراکنش‌های خود را با کمترین هزینه انجام دهید باید از روش‌هایی مانند استفاده از لایه‌های دوم، تنظم گس فی، انتخاب زمان مناسب برای انجام تراکنش‌ها و استفاده از شبکه‌های جایگزین کمک بگیرید.